Մենք գարնանային արձակուրդների ժամանակ պետք է ճամփորդենք դեպի Դիլիջան։Ես մի քիչ կպատմեմ Դիլիջանի մասին։
Փաստ 1.
Դիլիջանը Հայաստանի առողջարանային քաղաքներից մեկն է: Ունի գեղատեսիլ բնություն և բազմաթիվ տեսարժան վայրեր, միջնադարյան վանքային համալիրներ և այլն: Ակտիվորեն զարգանում է զբոսաշրջությունը:
Փաստ 2. բնութագիր
Դիլիջանը վաղուց ի վեր իր բարենպաստ բնակլիմայական պայմանների շնորհիվ հայտնի է որպես Հայաստանի ամենա սիրված առողջարանային քաղաքներց մեկը: Հնում Դիլիջանի տարածքը եղել է Մեծ Հայքի Այրայրատ նահանգի Վարաժնունիք գավառում: Դեռևս հեռավոր 4-րդ դարում այստեղ են սիրել իրենց հանգիստը անցկացնել հայոց արքաները: Հիշատակվում է նաև որպես արքայական որսատեղի:
Փաստ 3.տեսարժան վայրեր
- Դիլիջանի պետական արգելանոցը, որը գտնվում է Աղստև գետի ավազանում և ընդգրկում է Դիլիջան քաղաքի շրջակայքը: Այստեղ պահպանվել են պալեոգեննեոգենի ժամանակաշրջանի կարմրածառի /մահիկ/ մնացորդ պուրակներ, որոնք ամենախոշորն են ողջ Անդրկովկասում և այժմ գտնվում են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հսկուղության տակ:
- Պարզ լիճը, որը Իջևան քաղաքից գտնվում է մոտ 9 կմ հեռավորության վրա: Անտառներում թաքնված այս լիճը զբոսաշրջիկների ամենասիրված վայրն է: Լճի շուրջ, ամենուրեք կան հարմարավետ քոթեջներ ու ռեստորաններ: Այստեղ կարող եք վայելել անտառի խորհրդավոր լռությունն ու համտեսել հայկական ավանդական ուտեստներ:
- Հաղարծին վանական համալիրը: Դիլիջանից գտնվում է մոտ 10 կմ հեռավորության վրա:
- Գոշավանքի եկեղեցին: Դիլիջանից գտնվում է մոտ 20 կմ հեռավորության վրա: Փաստ 4. մոտակա քաղաքները
- Իջևան (Տավուշի մարզ), հեռավորությունը Դիլիջանից մոտ 35 կմ
- Սևան (Գեղարքունիքի մարզ), հեռավորությունը Դիլիջանից մոտ 33 կմ
- Հրազդան (Կոտայքի մարզ), հեռավորությունը Դիլիջանից մոտ 55 կմ
- Ճամբարակ (Գեղարքունիքի մարզ, հեռավորությունը Դիլիջանից մոտ 57 կմ։ Փաստ 5
- Դիլիջանի տարածքը հնում մտել է Մեծ Հայքի Այրարատ նահանգի Վարաժնունիք գավառի մեջ։ Ենթադրվում է, որ այն պատմական Հովքն է, որը Արշակունիների ամառանոցն ու որսատեղին էր: Փաստ 6.
- Դիլիջան անվան առաջին հիշատակությանը հանդիպում ենք ֆրանսիացի ճանապարհորդ Ժան Շարդենի ուղեգրության մեջ, երբ նա 1664-1670 թթ. ճամփորդել է Անդրկովկասով։ Փաստ 7. ինչու է կոչվել ԴիլիջանԱսում են՝ տարիներ առաջ Դիլիջանի խիտ անտառներում ապրել է մի հովիվ, որը սիրահարվել է իշխանավորի դստերը: Իշխանը իմանալով այս մասին` հրամայել է Դիլիջանի խիտ անտառներում այնպես կորցնել հովվին, որ այլևս ոչ ոք չգտնի: Իսկ հովվի մայրը օր ու գիշեր դառնացած փնտրել է որդուն՝ «Դի-լի՜, ջան… Դի-լի՜, Դի-լի՜ ջան» կանչելով:
Ըստ մեկ այլ վարկածի՝ «դիլի ջան» նշանակում է «քաղցր լեզու» և տեղացիների անուշ բարբառի պատճառով տեղանքին տվել են Դիլիջան անվանումը:
Փաստ 8. Դիլիջանում է գտնվում հայտնի Կոմպոզիտորների տունը, որտեղ սովետական տարիներին կարելի էր հանդիպել Առնո Բաբաջանյանին, Մայա Պլիսեցկայային, Ջոն Տեր-Թադևոսյանին, Մարտիրոս Սարյանին ու շատ ուրիշների. այն յուրատեսակ մշակութային կենտրոն էր: Փաստ 9. Դիլիջանով շրջելիս դուք կհայտնվեք մի յուրատեսակ թաղամասում՝ հետաքրքիր տներով ու փայտյա պատշգամբներով: Կհանդիպեք ատաղձագործների, հացթուխների, բրուտների և ոսկերիչների աշխատանքներ: Այս վերակառուցված թաղամասը, որը կոչվում է Շարամբեյան փողոցը (Ատաղձագործների փողոց) ձեզ կտանի քաղաքի պատմական անցյալ: Փաստ 10. Կիրառական արվեստի կարևոր նմուշներից է Հաղարծնի տարածքում հայտնաբերված 1232 թ. պատրաստված պղնձե կաթսան, որը մետաղի գեղարվեստական մշակման եզակի օրինակ է և պահվում է Հայաստանի պատմության թանգարանում։ Ի դեպ այն նաև ցուցադրվել է Լոնդոնում։ Մնացած փաստերը կպատմեմ երբ վերադառնամ Դիլիջանից։ Եվ այսքանով վերջ։
Դավիթ Խուդոյան 