Հորթը

որթը

Օրը թեքվում է դեպի մայրամուտ,

Հովերն են խաղում ձորալանջն ի վար,

Երկարում են խիտ ստվերներն անփույթ

Եվ կամաց-կամաց խառնվում իրար:

Մի հորթ է նստել թեք ձորալանջին,

Թփերում կորած կածանի վրա,

Կարծես քանդակված մի տերև լինի

Մոր լեզվի հետքը ճակատին նրա:

Խոնավ սևահողն իր խոնավ դնչին,

Թփի տակ նստել, որոճում է լուռ…

Մասրենու մի ոստ կպել է պոչին

Եվ թվում է, թե էլ չի պոկվելու:

Ականջի մեկը կախել է մի քիչ,

Իսկ մեկով ինչ-որ ձայներ է որսում,

Կախ ականջի տակ, կիսախուփ աչքից

Արցունքի բարակ առուն է հոսում:

                                                                                                                                                  Կանաչ փրփուր է կաթում շրթունքից,

Եվ կանաչել է լեզուն բերանում…

Իսկ աչքից բխած առվի ակունքին

Մի ճանճ է իջել ու չի հեռանում:

Մորթն է թրթռում, երբ ճոճվող թփի

Տերևը  հանկարծ քսվում է նրան,

Եվ թրթռում է մորթի հետ նրբին՝

Ծաղկած մասրենու ստվերը վրան…

Հորովելներ են ոլորվում դաշտին,

Սարերի վրա գառներ են մայում…

Մանկության աչքեր, դուք եք այդ հորթին

Մասրենիների արանքից  նայում:

Հարցեր և առաջադրանքներ՝

1.Բառերը էլ.  բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

Ձորալանջ-ձորը եզերող լեռան լանջ, անփույթ- անհոգ, կածան-նեղ ճանապարհ, որոճալ-կերածը բերանը ետ բերելով կրկին ծամելով մանրացնել ու կուլ տալ, հորովել:

2.Նկարագրի՛ր հորթին ըստ բանաստեղծության:

3.Նկարագրի՛ր հորթին շրջապատող բնությունը:

  1. Բացատրի՛րհետևյալփոխաբերությունները՝ ա. Հովերն են խաղում ձորալանջն ի վար… բ. Հորովելներ են ոլորվում դաշտին…

Բանաստեղծության մեջ արտահայտված զգացումը մեկ բառով ինչպես կանվանես

ԱՅՍ ԻՄ ՀՐԱՇՔ ԱՇԽԱՐՀՆ Է

ԱՅՍ ԻՄ ՀՐԱՇՔ ԱՇԽԱՐՀՆ Է

Այս իմ հրաշք աշխարհն է, ուր
Գլխիվայր են ծառերն աճում,
Եվ ջրվեժներն ալեփրփուր
Դեպի երկինք են շառաչում։

Սարը սարից ամպ է խլում,
Ջուր է խմում ձորը ձորից,
Երկնքի մեջ արտ է ծլում,
Ու երկինք է բուսնում հողից…

Այս իմ հրաշք աշխարհն է, ուր
Շողքը տեր է, շվաքը՝ հյուր։

Ներկայացրո՛ւ Սահյանի աշխարհը:

Սահյանի աշխարհը շատ հետաքրքիր է գլխիվար

Թարգմանություն

Ամանակին մի պապիկ ու տատիկ կար: Նրանք ունեցել են թոռնուհի Մաշենկա:

Մի անգամ ընկերուհիները հավաքվեցին անտառում ՝ սնկերի և հատապտուղների համար: Նրանք եկան իրենց հետ զանգահարելու Մաշենկային:

— Պապիկ, տատիկ, — ասում է Մաշենկան, — թույլ տվեք ընկերներիս հետ անտառ գնալ:

Տատիկն ու պապիկը պատասխանում են.

— Գնա, պարզապես մի հետ մնա ընկերուհիներիցդ — այլապես կկորչես:

Աղջիկները եկան անտառ, սկսեցին սունկ ու հատապտուղներ քաղել: Այստեղ Մաշենկան ՝ ծառ առ ծառ, թուփ առ թուփ, և գնաց իր ընկերներից շատ հեռու:

Նա սկսեց հետապնդել, սկսեց զանգահարել նրանց: Իսկ ընկերուհիները չեն լսում, չեն արձագանքում:

Մաշենկան քայլեց, քայլեց անտառով — նա ամբողջովին կորած էր:

Նա եկավ անապատ, թավուտ: Նա տեսնում է, որ տնակ կա: Մաշենկան թակեց դուռը — նրանք չեն պատասխանում: Նա հրեց դուռը, դուռը և բացվեց:

Մաշենկան մտավ խրճիթը, նստեց պատուհանի մոտ գտնվող նստարանին:

Նա նստեց և մտածեց.

«Ո՞վ է այստեղ ապրում: Ինչո՞ւ ոչ ոք չի երեւում: «Եվ այդ խրճիթում մի հսկայական արջ էր ապրում: Միայն այդ ժամանակ նա տանը չէր. Նա քայլում էր անտառով: Արջը երեկոյան վերադարձավ, տեսավ Մաշենկան և հիացավ:

— Ահա, — ասում է նա, — հիմա ես քեզ բաց չեմ թողնի: Դուք կապրեք ինձ հետ: Կջեռուցեք վառարանը, շիլա կպատրաստեք, կերակրեք ինձ շիլայով:

Մաշան դադարեց, վշտացավ, բայց ոչինչ անել հնարավոր չէ: Նա սկսեց ապրել տնակում ՝ արջի հետ:

Արջը ամբողջ օրը անտառ է մտնելու, իսկ Մաշենկան պատժվում է առանց նրա ոչ մի տեղ տնակ չթողնել:

«Եվ եթե դու հեռանաս, — ասում է նա, — միևնույն է, կբռնեմ և հետո կուտեմ»:

Մաշենկան սկսեց մտածել, թե ինչպես կարող է փախչել արջից: Անտառի շուրջը ՝ ո՞ր ուղղությամբ գնալ, — նա չգիտի, որ մեկը չկա, որ հարցնի …

Նա մտածում էր, մտածում և մտածում:

Մի անգամ արջը գալիս է անտառից, և Մաշենկան ասում է նրան.

— Արջ, արջ, թույլ տուր մեկ օրով գյուղ գնալ. Ես տատիկին ու պապիկին նվերներ եմ տանելու:

— Ոչ, — ասում է արջը, — դու կկորչես անտառում: Մի քանի նվեր տուր, ես ինքս կվերցնեմ:

Եվ դա անհրաժեշտ է Մաշենկային:

Նա կարկանդակներ թխեց, հանեց մի մեծ, շատ մեծ տուփ և ասաց արջին.

— Ահա, նայեք. Ես կարկանդակներ կդնեմ տուփի մեջ, իսկ դուք դրանք կտանեք պապիկի և տատիկի մոտ: Բայց հիշեք. Ճանապարհին մի բացեք տուփը, մի հանեք կարկանդակները: Ես կբարձրանամ մի կաղնու ծառ, ես կհետևեմ քեզ:

— Լավ, — պատասխանում է արջը, — եկեք վերցնենք տուփը: Մաշենկան ասում է.

— Դուրս եկեք շքամուտք, տեսեք անձրև է գալիս: Հենց որ արջը դուրս եկավ շքամուտք, Մաշենկան անմիջապես բարձրացավ տուփը և կարկանդակների աման դրեց նրա գլխին:

Արջը վերադարձավ, տեսնում է ՝ տուփը պատրաստ է: Ես դրեցի մեջքիս ու գնացի գյուղ:

Արջը քայլում է ծառերի արանքում, արջը ՝ կեչիների արանքով, իջնում ​​է ձորերը, բարձրանում բլուրներ: Քայլեց, քայլեց, հոգնած ասաց.

Նստելու եմ ծառի կոճղի վրա

Կերեք կարկանդակ:

Եվ Մաշենկան արկղից դուրս.

Տեսեք տեսեք:

Մի նստեք ծառի կոճղի վրա

Կարկանդակը մի՛ կերեք:

Բերե՛ք ձեր տատիկին

Բերե՛ք պապիկին:

— Տեսեք, թե ինչ մեծ աչքերով, — ասում է արջը, — ամեն ինչ տեսնում է: Նա բարձրացրեց տուփը և գնաց առաջ: Քայլեց, քայլեց, քայլեց, կանգ առավ, նստեց ու ասաց.

Նստելու եմ ծառի կոճղի վրա

Կերեք կարկանդակ:

Եվ Մաշենկան կրկին արկղից դուրս է.

Տեսեք տեսեք:

Մի նստեք ծառի կոճղի վրա

Կարկանդակը մի՛ կերեք:

Բերե՛ք ձեր տատիկին

Բերե՛ք պապիկին:

Արջը զարմացավ.

— Ահա թե որքան խորամանկ է: Նստած է բարձր, հեռու է նայում: Վեր կացա ու արագ քայլեցի:

Եկա գյուղ, գտա տունը, որտեղ ապրում էին պապն ու տատը, և եկեք ամբողջ ուժով թակենք դարպասը.

— Տուկ տուկ! Բացեք, բացեք: Մաշենկայից ձեզ նվերներ բերեցի:

Եվ շները արջի հոտ եկան ու նետվեցին նրան: Նրանք վազում են բոլոր բակերից, հաչում են:

Արջը վախեցավ, արկղը դրեց դարպասի մոտ և առանց հետ նայելու ճանապարհ ընկավ անտառ:

Այստեղ պապն ու տատը դուրս եկան դարպասը: Նրանք տեսնում են, որ տուփը կանգնած է:

— Ի՞նչ կա տուփի մեջ: — ասում է տատիկը:

Եվ պապը բարձրացրեց կափարիչը, նայեց և չէր հավատում իր աչքերին. Մաշենկան նստած էր տուփի մեջ, կենդանի և առողջ:

Պապն ու տատը հիացած էին: Նրանք սկսեցին գրկել Մաշային, համբուրվել, նրան խելոք աղջիկ անվանել:

Խիզախը կամ աներկյուղը

  1. Դուրս գրե՛ք անհասկանալի բառերը, բացատր՛եք բառարանի օգնությամբ: 
  2. Բնութագրի՛րԱներկյուղին:
  3. Աներկյուղը խելացի էր մտածում,բայց նա ճիշտ չէր  խոսում։
  4. Գրի՛րխիզախբառի հոմանիշները և հականիշները:
  5. Հոմանիշ-Խիզախորեն, արիաբար, արիապես, քաջաբար, քաջորեն, կտրիճաբար, կտրիճորեն, առնաբար, առնապես, առյուծաբար, առյուծապես, աներկյուղաբար, աներկյուղորեն, համարձակաբար, համարձակորեն:
  6. Հեքիաթիցդուրսգրի՛ր բարբառային բառեր և արտահայտություններ, բացատրի՛ր: